Landet hevar seg stadig raskare på Svalbard

– Resultata stadfestar dei dramatiske endringane på breane vi ser i Arktis, seier forskar Halfdan P. Kierulf i Kartverket. 

I takt med klimaet

Isendringane, og dermed også landhevinga, varierer mellom årstidene og i takt med korleis klima endrar seg.

– Ny-Ålesund hevar seg med nesten ein centimeter gjennom den korte, arktiske sommaren, for så å senke seg sakte nedover gjennom vinteren, fortel Kierulf.

Frå Kartverkets og Noregs geodetiske jordobservatorium i Ny-Ålesund samlar Kierulf og hans kollegaer data om landheving, platebevegelsar, jordrotasjon og endringar av tyngdekraft.

Overraskande klart og tydeleg signal

Dei bruker fleire måleteknikkar, og alle dei ulike teknikkane ved observatoriet og området rundt stadfestar den kraftige landhevinga, som har auka frå 6 millimeter i året fra byrjinga av dette hundreåret, til 12 millimeter i året i dag.

– Dette er eit overraskande klart og tydeleg signal, seier Kierulf. 

Presise målingar

Jordobservatoriet i Ny-Ålesund er ein del av eit globalt nettverk som nyttast til å lage jordas geodetiske referanseramme. Denne referanseramma er ein føresetnad for presis jordobservasjon og grunnlaget for stedfesting, navigasjon og klimaovervaking.

– Kjennskap om endringane som skjer er ein føresetnad for høgest mogleg nytte av det nye geodetiske jordobservatoriet i Ny-Ålesund, seier Kierulf.

Kartverkets forsking og målingar stadfestar også Norsk Polarinstitutts og forskar Jack Kohlers forsking på isbreendringar. 

Halfdan P. Kierulf er Nordens fremste forskar på landheving med bruk av nye måleteknologiar. Han har nyleg fått publisert ein rapport frå Ny-Ålesund i det internasjonale forskingsmagasinet Geophysical Journal International. 

I denne samanheng har NRK følgt Kierulf til Ny-Ålesund for å sjå resultat saman med forskaren: 

• Reportasje på NRK Laurdagsrevyen 14. mai – NRK tv
• Her stig ikkje havet. Her er det landet som hevar seg. – nrk.no.