Kartografi

Bli med på ei reise i kartografiens historie og sjå korleis kartet såg ut før – og no.

Kartografi er kunsten og vitskapen å lage kart som kommuniserer ein bodskap på ein godt leseleg måte. Dette er løyst på ulikt vis opp gjennom åra. Her er eit utval kartutsnitt frå jotunheimområdet som viser korleis kartografien har utvikla seg frå 1840-åra og fram til 2000-talet.

Rektangelmåling 1841-1842

Utsnitt frå rektangelmåling frå den første kartlegginga av Jotunheimen. Kartmålaren, løytnant general Harald Nicolai Storm Wergeland, var fetter og fosterbror til Henrik Wergeland. Han tenestegjorde ved Norges geografiske oppmåling (NGO) i perioden 1840–1845.

Qvadrat-Mile-1841-1842_2012126 — FØRSTE KARTLEGGING: Utsnitt frå Qvadratmilekart frå Jotunheimen

Jotunheimen 1849

Det trykte amtskartet over Kristians amt (Oppland) i målestokk 1 : 200 000 var laga i koparstikk. Amtskartet var eit resultat av mellom anna målingane til Harald N. Wergeland.

Jotunfjeldene med Omgivelser, 1879

I 1879 fekk Den Norske Turistforening gitt ut dette kartet basert på dei nyaste målingane frå NGO. Teikninga blei utført av rittmeister Hans Knagenhjelm Gill, som var fast krokør og designatør (kartteiknar) i NGO.

I diktet «Fjellstaven min» utgitt i 1862 bruker Aasmund Olavsson Vinje første gong namnet Jotunheimen, men først utover i 1880-åra blei dette namnet vanleg.

Målestokk 1 : 150 000. Utgitt i Kristiania 1879

Jtouenfjeldene-med-omgivelesr-1879_20121126 — BYGDIN: Jotunfjellende med omgivelser frå 1879

Rektangelkart Bygdin 1880

Store delar av sentrale Jotunheimen blei kartlagd for andre gong i 1870-åra og i 1887. Kartet blei utgitt av Norges geografiske oppmåling i 1891.

Heliogravyre etter teikning av kaptein Solem. Fjelltonen er litografert av Johan Nordhagen, som arbeidde i Oppmålinga i 1878–98.

Siste opplag av kartet blei trykt i 1937. Målestokk 1 : 100 000

Rektangelkart-Bygdin-1880_20121126 — BYGDIN: Rektangelkart over Bygdin 1880

Jotunheimen 1910 (1917)

Med bidrag frå Den Norske Turistforening utarbeidde Finn Kross, som var kaptein og topograf i Oppmålinga, eit relieff i målestokk 1 : 250 000, litografert og trykt av Kümmerly & Frey i Bern, Sveits. Ved hjelp av skyggelegging fekk kartet ein tredimensjonal verknad. Det var godt leseleg og blei svært populært. Første utgåve kom i 1910, den siste i 1942. Forlagt av H. Aschehoug & Co. i Kristiania.

Jotunheimen_1910_201221126 — KARTUTSNITT: Kart over Jotunheimen frå 1910.

Aust-Jotunheimen 1933

Aust-Jotunheimen i målestokk 1 : 50 000, ekvidistanse 30 meter. Kartet er ein direkte reproduksjon av originalkartet som blei oppmålt i 1931–1932 og utgitt av Norges geografiske oppmåling i 1933. Ekvidistansen er 30 meter.